- 1397-05-18
بیست نکته در مسترینگ،بخش1
آموزش میکس و مسترینگ حرفه ای
مسترینگ صدا (به انگلیسی: Audio mastering) یک مرحلهٔ پس‌تولید در صنعت موسیقی است. فرآیندی که در آن به آماده‌کردن و انتقال صدای ضبط شده از یک منبع شامل میکس نهایی به یک وسیله ذخیره‌سازی می‌پردازند و یک منبع اصلی بوجود می‌آورند تا بتوانند از روی آن تهیه و تکثیر نسخه‌های کپی را انجام بدهند. امروزه استفاده از نوع مسترهای دیجیتالی مرسوم‌تر است، اما هنوز هم برخی مهندسین صدا از نوع مسترینگ آنالوگ در صنعت ساخت استفاده میکنند.
همیشه مسترینگ مرحله ای مهم در تولید یک اثر بوده و خواهد بود و به دلیل میزان دقت بالایی که برای آن نیاز است، آن را تبدیل به یک عملیات سحرآمیز و تا حدی ترسناک کرده است! در این مقاله با ۷ نکته مهم و اساسی آشنا می شویم تا میکس های خود را نیز بتوانید مستر کنید.
۱. بین میکس و مسترینگ فاصله بیاندازید
همیشه سعی کنید بین پروسه میکس و مسترینگ یک فاصله انداخته تا گوش استراحت کند و بتوانید به درستی درباره صداها قضاوت کنید. این نکته همیشه تاثیر مثبت و مفیدی در روند نهایی سازی پروژه های شما دارد. حداقل یک شب فاصله بین این دو پروسه لازم است، حتی بهتر است در صورت امکان چند روز و یا چند هفته به پروژه میکس گوش ندهید تا با گوش تازه و دقیق تر به سراغ مسترینگ بروید و بتوانید ریزترین ایرادات را تشخیص دهید.
همیشه به یاد داشته باشید بین میکس و مسترینگ تفاوت هایی وجود دارد؛ در میکس سعی میکنیم تعادل فرکانسی و دامنه ای صداها را برقرار کنیم تا اجزای موزیک در کنار هم بهترین صدادهی را داشته باشند. اما در مسترینگ سعی در بهتر کردن صدادهی کلی یک تک آهنگ و یا قطعات یک آلبوم را داریم تا از نظر شدت صدایی در یک سطح باشند و در صورت وجود ایراد، آن ها را برطرف کنیم.
به همین دلیل استراحت دادن به گوش ها برای ادامه عملیات مسترینگ شانس شما را برای قضاوت بهتر و دقیق تر بالا میبرد. مشورت گرفتن از افراد خبره و ماهر هم میتواند شما را در رسیدن به بهترین نتیجه یاری دهد.
۲. همیشه موزیک خود را با رفرنس ها مقایسه کنید
یکی از راه هایی که به شما کمک بسزایی میکند، مقایسه پروژه خود با نمونه ای حرفه ای در سبک و استایل مشابه است. یک قطعه که حس میکنید به سبک شما نزدیک است و میخواهید قطعه شما هم مانند آن باشد را انتخاب کنید و در طول مستر کردن، با مقایسه بین پروژه خود و آن قطعه سعی کنید خود را به بهترین حالت نزدیک کنید؛ البته به این معنی نیست که قطعه شما همانند آن قطعه رفرنس صدا بدهد! اما این کار به شما برای رسیدن به بهترین نتیجه راهنمایی می دهد و باعث میشود قطعه شما خوش صدا تر شده و شانس بیشتری برای جذب شنونده در بازار موسیقی را پیدا میکند.
به میزان پهن بودن فضای استریو، حجم کلی صدای قطعه، میزان کمپرس کردن و جایگاه Bass و صدای خواننده توجه کنید. اگر قطعه شما آن پویایی و روح لازم را ندارد و خیلی یکنواخت و خطی صدا میدهد، با کمک Exciter و EQ کمی به آن حس و حال بیشتری بدهید.
اگر قطعه شما در مقایسه با قطعه رفرنس جمع و جور تر است و آن فضای استریوی پهن و وسیع را ندارد، به کمک پلاگین های استریو آن را کمی پهن تر کنید اما چشمتان به Level ها باشد.
۳. به چگونگی پخش شدن موسیقی خود در دستگاه های مختلف دقت کنید
به مدت زیادی افراد مختلف اهمیت مرحله مسترینگ را تنها در بلندتر کردن صدای موزیک تا حد امکان می دانستند، اما امروزه تغییرات زیادی را شاهد هستیم. امروزه مردم به موسیقی به صورت دیجیتال گوش می دهند؛ مانند رادیو های دیجیتال و یا به کمک نرم افزار های پخش کننده.
در اپلیکیشن هایی مانند Spotify و iTunes، قطعات پیش از پخش شدن دستخوش تغییراتی میشوند تا به بهترین شکل ممکنه شنیده شوند، یکی از این تغییرات، هم سطح کردن بلندی صدا در قطعات مختلف است. این ایده از آنجا شکل گرفت که قطعات مختلف موجود در لیست پخش و یا پادکست های رادیویی دارای فراز و فرود زیادی در شدت صدا بودند و شنونده مجبور میشد به صورت دستی میزان ولوم صدا را کم و یا زیاد کند. اما با الگوریتم نرم افزار ها و دستکاری در پادکست ها، سطح صدای تمام قطعات در این میزان مشخص قرار میگیرد تا شنونده بدون دستکاری ولوم صدا، از موسیقی ها لذت ببرد.
حال با این تغییرات، چرا داینامیک صدا را فدای بلندی آن کنیم؟!
پس بهتر است با Limit کردن بیش از حد و اندازه، داینامیک و روح صدا را از آن نگیریم.
۴. امتحان کنید؛ امتحان و باز هم امتحان!
شاید کاری خسته کننده باشد، اما بسیار مهم و حیاتی ست که موزیک خود را در سیستم های پخش مختلفی امتحان کنید؛ شاید در محیط آکوستیک شده استودیو با سیستم صوتی گران قیمت و حرفه ای بسیار خوب به گوش برسد، اما چه تضمینی وجود دارد که در پخش کننده های معمولی که مردم عادی از آنها استفاده میکنند هم همین قدر خوب صدا بدهد؟
اگر شنونده آن را در هدفون های متصل به گوشی های هوشمند پخش کند؟ اگر شنونده آن را در حین رانندگی در سیستم پخش خودرویش پخش کند؟ موزیک خود را در سیستم های مختلف امتحان کنید تا مشکلات آن را پیدا کرده و پیش از پخش کردن آن رفعشان کنید. معمولا این مشکلات در سیستم های استودیویی ممکن است مشخص نشود، اما سیستم های معمولی و مردمی تر آن ها را بهتر نشان میدهند.
البته که شما قادر نیستید موزیک خود را در تمام سیستم های پخش امتحان کنید، اما بهتر است تا حد امکان آن را در سیستم های در دسترس گوش کنید. اگر توانستید موزیک را به گونه ای مستر کنید که در تمامی سیستم ها خوب صدا بدهد، شما هنر خود را به بهترین شکل ممکنه در کار درآمیخته اید.
۵. کار را برای خودتان سخت نکنید!
در بالاتر در مورد جنگ و جنجال برای بلندتر شنیده شدن موزیک ها صحبت کردیم و گفتیم که در نرم افزارهایی مانند آیتونز و در برنامه های رادیویی، پیش از پخش شدن، قطعات دستخوش تغییراتی میشوند تا از لحاظ شنیداری و بلندی صدا در یک سطح باشند، پس دیگر چه دلیلی برای Limit کردن صدا آن هم به صورت خیلی شدید برای رسیدن به Loundess زیاد وجود دارد؟!
سعی کنید در مقابل این وسوسه مقاومت کنید! وقتی از Limit کردن بیش از حد اجتناب کنید، Transient ها حالت طبیعی خود را حفظ میکنند، داینامیک رنج موزیکتان بیش از حد فشرده نشده و حالت موسیقایی خود را حفظ میکند.
۶. در صورت نیاز به پروژه میکس برای رفع مشکلات احتمالی بازگردید
اگر شما به عنوان مهندس میکس و مهندس مسترینگ در یک پروژه فعالیت میکنید، هرگز سعی نکنید یک میکس بد را در طول مسترینگ بهتر کنید. ممکن است صدای خواننده کم باشد، چه راه حلی دارید؟ افزایش صدای آن به کمک اکولایزر در مسترینگ؟
بهتر است قبل از اینکه اینکار را انجام بدهید به این فکر کنید که چه صداهای دیگری را نیز در کنار صدای خواننده تقویت میکنید. اگر درامز بیش از اندازه کمپرس شده باشد چی؟ راه حلی برای این مشکل در مسترینگ دارید تا صدای درامز بتواند نفس بکشد و داینامیک از دست رفته آن را بازگردانید؟ وقتی شما به عنوان مهندس میکس آن پروژه هم دست دارید، بهتر است بعد از شناسایی مشکلات میکس، به پروژه آن بازگردید و مشکلات را رفع و مجدد با خروجی گرفتن از پروژه میکس به کار مسترینگ بازگردید.
اما اگر میکس را فرد دیگری انجام داده و امکان اصلاح مشکلات در پروژه میکس وجود ندارد، بهتر است با اعمال اکولایز با دامنه های کوچک و کمپرسور های چند کانال و یا مید/ساید کمپرسور به صورت خلاقانه و البته با احتیاط سعی کنید مشکلات تا حدی رفع شوند.
۷. حواستان به کمپرسور باشد
اعمال کردن یک Bus Compressor در مرحله میکس به صورت فکر شده و هوشمندانه راه حلی است تا صداها به زیبایی در کنار هم قرارگرفته و مانند چسب به هم متصل شوند. البته تنها نباید به این تکنیک اتکا کرد. شما نباید از کمپرسور برای بالا بردن میزان Gain صدا استفاده کنید، بلکه بهتر است در طول مسترینگ با امتحان کردن کمپرسور های متفاوت و اضافه کردن جنس و رنگ مدار آن به صدا، در قرارگیری بهتر صداها و دلچسب تر شدن آن ها کمک کنید.
از کمپرسور های چند کانال هم میتوانید برای کنترل یا افزایش دامنه صدایی محدوده ای فرکانس ها استفاده کنید. و در نهایت از لیمیتر میتوانید برای کنترل نهایی داینامیک و Peak و افزایش Gain صدا در آخرین سطر از لیست پلاگین های مسترینگ خود استفاده کنید.
۸. گاهی کار کم اما اصولی بهترین نتیجه را میدهد
پلاگین های قدرتمند و زیادی وجود دارد که با استفاده درست از آنها نتیجه بسیار خوبی در مسترینگ میگیرید، اما این دلیل بر این نمیشود که از تمامی آنها برای مسترینگ یک قطعه استفاده کنید! اگر در هنگام مسترینگ نیاز شد تغییرات گسترده ای در صدا اعمال کنید، نشانگر این است که احتمالا موزیکتان به خوبی میکس نشده؛ پس بهتر است مشکلات را در پروژه میکس حل کرده و مجدد به مسترینگ بپردازید.
( این تصمیم گیری در مسترینگ به این دلیل پیش آمده که شما با گوش های تازه به سراغ مسترینگ رفته اید و حالا ایرادات احتمالی میکس را بهتر درک میکنید.)
در حالت ایده آل اگر با موزیکی طرف باشید که به خوبی میکس شده، بین صداها تعادل متناسبی برقرار است و سازها به خوبی در کنار هم قرار گرفته اند، شما در مسترینگ کار زیادی ندارید!
شاید این کار به اعمال کمی EQ برای اصلاح نهایی دامنه فرکانسی موزیک، البته کمی هم کمپرس کردن و در نهایت Limit کردن درست ( و دوری از زیاده روی در استفاده از آن) ختم شود و بتوانید با همین میزان کار کم، بهترین نتیجه را بگیرید.
نکته مهمی که باید در این قسمت باید به آن اشاره کرد میزان تغییرات مقادیر در مسترینگ با توجه به سبک موزیک شماست.
به عنوان مثال میزان داینامیک موزیک در سبک Ballad بسیار بیشتر از سبکی مانند Heavy Rock است! پس با توجه به سبک موزیک و نتیجه نهایی و مقایسه با رفرنس ها مستر کنید. این هم یکی دیگر از راه هایی است که شما را به بهترین نتیجه نزدیک تر میکند.
۹. ثابت قدم باشید!
مسترینگ آخرین مرحله از فرایند تولید یک قطعه صوتی و موسیقی است که یکبار برای هر قطعه انجام میشود. معمولا مسترینگ مجدد برای قطعاتی صورت میگیرد که روی نوارهای قدیمی ضبط شده و به خاطر پیشرفته نبودن تجهیزات برش نوار، وضوح، شفافیت و جزییات در آنها کم است.
یک ایده بسیار خوب این است که ترتیب زنجیره پلاگین ها به همراه پلاگین های مورد علاقه خود را به صورت این پریست ذخیره کنید. با اینکار در صورت نیاز میتوانید سریع زنجیره مورد نظر خود را فراخوانی کرده و در زمان صرفه جویی کنید.
نکته دیگری که میتواند عمل کردن به آن باعث شود در آینده کمتر به دردسر بیفتید، داشتن خروجی های مختلف از پروژه مسترینگ به نام های نسخه اصلی، Radio Edit و نسخه بدون خواننده (Instrumental Track) است؛ شاید بعد ها به نسخه بدون خواننده نیاز پیدا کنید که داشتن این نسخه از قبل زمان کمتری را از شما میگیرد.
۱۰. هوشمندانه عمل کنید
استفاده از آنالایزر های پیشرفته ای فراتر از آنچه در DAW شما فقط در حد نشان دادن پیک عمل میکند میتواند مفید باشد. در میکس میتوان با کمک آنها در عملکرد درست برای Phase و استریو ایمیج و میزان داینامیک تصمیم گیری کرد. قبل تر هم گفتیم؛ اگر میکس بدون ایرادی داشته باشیم، مسترینگ بسیار آسان میشود. در مسترینگ هم همیشه نیم نگاهی به آنالایزر خود داشته باشید تا بدانید تصمیماتی که میگیرید درست است یا نه!
پلاگین ها و ابزارهای زیادی موجود است. آنالایزر شرکت Blue Cat Audio در عین سادگی، Meter هایی در کنار نمایشگر شکل موج دارد.
IK Multimedia T-Racks Suite ابزار کاملیست همراه با آنالایزرهای مورد نیاز شما در مرحله مسترینگ. همچنین میزان حجم بلندی صدا را بر اساس سبک موسیقی شما پیشنهاد میدهد. البته تک تک این ابزارها در پلاگین های این پکیج موجود است.
iZotope Ozone Suite هم آنالایزر های بسیار خوبی دارد؛ تمام آنچه نیاز دارید را در خود دارد. البته میتوانید برای گزینه های کامل تر و پیشرفته تر، به سراغ پلاگین Insight بروید تا هرچه در دل صدای شما نهفته است را به سادگی به چشمان شما نشان دهد.